Ðời nọ qua đời kia, người Y-sơ-ra-ên làm nghề cày cấy và chăn chiên, chớ không quen việc buôn bán; nên trong Cựu Ước ít nói đến việc giao thông cửa biển, đổi chác và nộp thuế. Sau khi đã dựng thành nước, dẫu đặt các chức thư ký trông coi về việc thuế để đánh thuế nặng lái buôn bốn phương (I Các Vua 10:15; II Sử ký 9:14), song chỉ riêng nhà vua giữ quyền thông thương đi lại với các nước. Những hàng nhập cảng đều thuộc về một mình ông vua (I Các Vua 10:28; 22:49; II Sử ký 1:16), chớ ít nghe có việc buôn bán của cá nhơn với người ngoài. Sau khi từ Ba-by-lôn trở về nước cũ cho đến đời Tân Ước, người Y-sơ-ra-ên đều coi việc buôn bán là một nghề nghiệp ngang với canh nông.
I. Hàng hóa xuất cảng của Y-sơ-ra-ên.
Cựu Ước ít nói đến hàng hóa xuất cảng của dân nầy. Quá nửa sản vật là ra từ chăn nuôn và vườn tược, như đem dầu vô Ai-cập (Ô-sê 12:2), lại đem cho ty-rơ rượu, dầu, lúa mì, bột mình, bánh ngọt, mật ong, nhũ hương và cây dẽ của Ba-san (Ê-xê-chi-ên 27:6,17; II Sử ký 2:10). Y-sơ-ra-ên lại có cát để chế thủy tinh, tùng hương, một dược, cừu, da, lông, trái cây và hương hoa, v.v. (Sáng thế ký 43:11), đều là những thổ sản đem chở ra ngoài. Còn hàng chế tạo thì có áo lót bán cho con buôn (Châm Ngôn 31:24). Kinh Thánh từng nói họ Do-thái là: nghề dệt vải gai mịn (I Sử ký 4:21), làm đồ gốm và chế những đồ vật bằng đồng đỏ, vàng ròng, gỗ hoặc đá. Vì đường tiêu thụ rất rộng, nên nghề nghiệp họ được phát đạt. Còn có xuất cảng hay không thì chưa có chứng cớ chắc chắn.
II. Hàng nhập cảng của Y-sơ-ra-ên.
Cựu Ước nói rất nhiều đến hàng ngoại quốc nhập cảng vào Y-sơ-ra-ên, quá nửa là xa xỉ phẩm. Thứ rất cần là áo xống và đồ dệt. Châm Ngôn 7:6 nói về cái mền thêu chỉ đủ sắc, tức là thứ hàng từ Ai-cập đem vào. Khi nước Y-sơ-ra-ên còn có vua, thường dùng ngà voi và bửu thạch từ Ê-thi-ô-bi qua Ai-cập và A-rạp mà đem vào. Trong đời Sa-lô-môn có các hàng hóa ban đầu từ ngoại quốc đem vào Y-sơ-ra-ên; sau có người tính hàng ngoại quốc đem vào Y-sơ-ra-ên cộng một trăm mười tám thứ, kê vào một cái đơn, trong đơn phần nhiều là đồ ăn thức mặc và đồ dùng trong nhà. Song, người Y-sơ-ra-ên, trước khi đi đến Ba-by-lôn, trừ khi đói kém, ngày thường không cần nhập cảng đồ ăn. Trong khi Y-sơ-ra-ên xây thành, hoặc chế tạo những hàng bình thường, phải dùng nguyên liệu nhập cảng rất nhiều như sắt và gỗ, v.v.. Vì trong nước không có sắt, mà gỗ cũng ít lắm. Lại như những đồ quí trọng trong nhà và đồ kỹ lưỡng khéo léo, có khi cũng mua của ngoại quốc cả. Những ngựa rất tốt, rất cần, dường cũng mua của Ai-cập (I Các Vua 10:28; II Sử ký 1:16).
III. Người Y-sơ-ra-ên làm nghề buôn bán.
Ý chính của các danh từ mà Cựu Ước dùng để bày tỏ về người buôn bán, đều chỉ về những người buôn bán rong trong chợ (I Các Vua 10:15). Còn sự mở tiệm, ngồi bán hàng thì trước khi người Y-sơ-ra-ên đi đến Ba-by-lôn, Cựu Ước ít nói đến. Trong đời Nê-hê-mi, có vài hạng người buôn bán ở tại thành Giê-ru-sa-lem, tức là thợ vàng và lái bán cá (Nê-hê-mi 3:32; 13:16). Những đồ ăn và hàng hóa thường dùng hằng ngày quá nửa là đồ người ngoài đem vào hằng ngày bán ở chợ (Nê-hê-mi 10:31; 13:20). Các tiên tri quở trách nhơn dân ưa chuộng xa xỉ, nhưng chưa có lời nào nói đến việc mở tiệm, bày hàng để bán, đủ rõ hồi đó dân Y-sơ-ra-ên còn chưa có tiệm buôn (Ê-sai 3:18-24). Coi vậy thì biết người Y-sơ-ra-ên trước khi đến Ba-by-lôn, có lẽ quá nửa việc buôn bán để cho các lái buôn ngoại quốc làm hết. Sau khi từ Ba-by-lôn về, hoặc giả có người thông thương đổi chát với người ngoài. Theo I Các Vua 20:34 chép, thì vua nước Y-sơ-ra-ên có quyền lập chợ phố ở các đô thành nước khác. Các lệ lập giao ước thông thương ở đời Cựu Ước đó rất giống với lối lập thương ước của đời nay.
IV. Trong văn Kinh Thánh Cựu Ước, chỗ rất cần yếu luận về việc buôn bán tức là bài ca thương mà Ê-xê-chi-ên làm về Ty-rơ (Ê-xê-chi-ên 27:), trong kê những hàng hóa rất cần của Ty-rơ và nói ra từ nước nào. Bài đó dường như trích lấy trong cuốn "Ty-rơ thành chí" vậy. Ở Ê-sai 23: nói Ty-rơ là một thương phụ rất lớn ở đời đó, nó dường là một thương phụ lớn nhứt để buôn bán đổi chác và vận tải hàng hóa.
V. Việc lưu thông tiền bạc của Y-sơ-ra-ên.
Trong đời Sa-lô-môn, dầu có nhiều vàng đem vào nước, song chưa thấy nói đến việc lấy vàng đúc tiền. Nếu nói đến tiền thì đều gọi là bạc. Buôn bán đổi chác đều tính theo siếc-lơ (Sáng thế ký 23:16; I Các Vua 10:29). Song những bạc dùng đó phần nhiều cũng từ nước khác đem đến (I Các Vua 10:22). Bấy giờ dùng bạc để đổi chác không biết có bao nhiêu bạc lưu thông. Song có thể đoán rằng quá nửa số bạc lưu thông trong nước là do nước ngoài đem vào, chỉ vì không có chứng cớ chắc chắn đó thôi. Ở Ma-thi-ơ 25:27 là chỉ về công việc nhà ngân hàng: thứ bạc của người ta, rồi đến hạn thì trả lại. Ma-thi-ơ 21:12 nói "Người đổi bạc", tức là nhà buôn nhỏ ngày nay làm nghề đồi bạc vậy.
VI. Người Y-sơ-ra-ên lần lần xoay làm nghề buôn.
Trong khi thành Giê-ru-sa-lem bị mất về quân nghịch, có lẽ người Y-sơ-ra-ên hãy còn lấy canh nông làm nghề thường. Về sau, vì kế tiếp làm phu tù của nước địch, họ không được ở yên một chỗ, phần nhiều xoay làm nghề buôn, kiếm được mối lợi của các xứ. Hồi vua A-léc-xan-đơ đương cường thạnh, trong các thành lớn ở Hy-lạp có đặt riêng khu vực cho người Do-thái tụ họp làm ăn. Ðến sau, khi La-mã hưng thạnh, người Do-thái bèn được di dân ở xứ rất xa về phương tây.