Ê-li-sê là người A-bên-mê-hô-la, làm nghề nông, Ê-li từ núi Si-na-i trở về, ném áo choàng mình trên Ê-li-sê. Ê-li-sê cho là được Chúa kêu gọi mình làm tiên tri, bèn từ giã cha mẹ, theo Ê-li (I Các vua 19:16-21; II Các vua 2:1). Ấy khác với Ma-thi-ơ 8:21,22 và Lu-ca 9:61,62; 14:26; Ma-thi-ơ 10:37; Phi-líp 3:14.
Việc làm một đời ông, chẳng ai biết được tường tận. Song chỉ biết sơ rằng ông làm tiên tri độ năm sáu mươi năm, lối năm 855-798 T.C., tức là khi bốn vua Giô-ram, Giê-hu, Giô-a-cha, và Trô-ách trị vì vậy (II Các vua 3:1; 9:6; 13:1,14). Nhưng theo sách Các-vua chép về việc làm của Ê-li-sê, thì quá nửa ở vào đời Giô-ram trị vì (II Các vua 3:1-9:1). Có lẽ trong vòng 12 năm đó, Ê-li-sê làm chức vụ rất hăng hái, nhưng quyết không thể trọn hết việc ở trong thời gian đó được.
Chức vụ của Ê-li-sê là cho Y-sơ-ra-ên nhận biết chỉ Giê-hô-va là Ðức Chúa Trời, và chức vụ của Ê-li-sê là cho dân Y-sơ-ra-ên biết rằng nếu họ làm như thế thì Chúa sẽ tỏ sự cứu rỗi của Ngài. So sánh I Các vua 18:40 với II Các vua 5:18,19. Ê-li-sê, làm tiên tri chữa lành đáng nối theo Ê-li, tiên tri phá diệt. Ê-li giống người A-rạp, thích ở đồng vắng, ăn ở trong hang, và tránh nơi thành phố. Trái lại, Ê-li-sê ưa ở các nơi đông người và văn minh như Giê-ri-cô (II Các vua 2:18), Sa-ma-ri (24) và Ðô-than là nơi có nhà với cửa và cửa sổ (5:3,9,24; 6:32; 13:17). Ê-li-sê mặc áo thường, hay giao thông với vua, và có ảnh hưởng lớn (II Các vua 4:13).
Tánh ông trái với Ê-li. Ê-li là người cương trực; còn ông thì ôn hòa. Nhưng xét những việc ông làm thì thấy có chỗ giống nhau, như: phạt những đứa trẻ vô lễ. Chắc Ê-li-sê không có ý báo thù, song vì cớ chức cao của mình, là tiên tri của Ðức Giê-hô-va, nên nhơn danh Ngài mà phạt. (So sánh với Lu-ca 9:54,55; II Các vua 2:23), phạt Ghê-ha-xi tham lam (II Các vua 5:27), đáp lời vua Giô-ram để tỏ ra rằng mình không quên khi ông Ê-li còn ở thế gian, có phạt các tiên tri của Ba-anh thể nào (II Các vua 3:13).
Trong II Các vua 4:1-7, thấy Ê-li-sê lấy dầu của một đờn bà góa hóa ra nhiều, trước để trả nợ và sau để nuôi bà. Chỉ khi không còn bình nữa thì dầu mới ngừng lại. Ấy làm hình bóng về sự cầu nguyện riêng lúc đóng cửa lại (Ma-thi-ơ 6:6), để nhờ Chúa ban ơn đầy đủ khi ta sẵn lòng nhận (Thi Thiên 81:10; Ê-phê-sô 3:20). Lúc Áp-ra-ham thôi không xin thì Chúa không cho nữa (Sáng thế ký 18:).
Lần khác (II Các vua 4:8-37), ông muốn thưởng cho bà kia là người nữ Su-nem, đã dọn một phòng cao cho tiên tri ở, dầu bà không xin gì, song tiên tri hứa rằng bà cao tuổi son sẻ đó sẽ sanh con trai. Năm sau lời hứa quả đã được ứng nghiệm. Rồi bà đến "ôm lấy chơn Ê-li-sê" (So sánh Ma-thi-ơ 28:9; Lu-ca 8:38) trên núi Cạt-mên và cho biết con trai đó chết; tôi tớ ông là Ghê-ha-xi có ý đuổi bà đi, giống như các Sứ đồ của Chúa Jêsus (Ma-thi-ơ 15:23; 19:13). Song Ê-li-sê bảo Ghê-ha-xi hãy đi, và lúc đi đường chớ chào ai (Lu-ca 10:1-17) đặt cây gậy của ông trên đứa trẻ chết đó. Ghê-ha-xi vâng lời, nhưng không kết quả gì. Cũng thế, luật pháp không có thể khiến người tội sống lại (Rô-ma 8:3; Ga-la-ti 3:21), chỉ Chúa Jêsus làm được thôi. Ê-li-sê cũng đến vào phòng, đóng cửa lại (Ma-thi-ơ 6:6), có đứa trẻ và mình ở trong, rồi cầu nguyện Ðức Giê-hô-va. Ðoạn, ông leo lên giường, nằm trên đứa trẻ, đặt miệng mình trên miệng nó, mắt mình trên mắt nó, và tay mình trên tay nó. Ông nằm áp trên mình nó, xác đứa trẻ bèn ấm lại (II Các vua 4:34,35, so sánh với Công vụ các sứ đồ 20:10). Cũng thể ấy, tội nhơn phải gặp Chúa để được sự sống bởi Chúa khiến mình sống (I Giăng 1:1). Rồi sau lúc đói kém (II Các vua 4:38, có lẽ cơn đói kém chép trong II Các vua 8:1,2) có một môn đồ của tiên tri đem cho ăn một món độc. Nhưng khi nếm, họ biết ngay có độc, bèn la lên rằng: "Hỡi người của Ðức Chúa Trời, sự chết ở trong nồi nầy!" Ê-li-sê bỏ bột trong nồi, thì canh không còn độc nữa. Có một người đem hai mươi ổ bánh lúa mạch và lúa còn gié để trong bị mình mà dâng cho Chúa. Ðáp lại lời hồ nghi của tôi tớ nói không đủ cho một trăm người ăn no, Ê-li-sê nhờ lời Chúa hứa "người ta sẽ ăn và còn dư lại" (II Các vua 4:43), bèn cho một trăm người đó ăn và còn thừa lại. Phép lạ nầy giống phép lạ Chúa Jêsus làm khi các sứ đồ Ngài tỏ ra ít đức tin (Lu-ca 9:13-17; Giăng 6:9-13). Ðoạn Ê-li-sê có chữa sạch bịnh phung cho Na-a-man, quan tổng binh rất quan trọng. Thứ bịnh phung trắng đó (II Các vua 5:27) rất là gớm ghiếc. Dân Sy-ri có bắt "một đứa con gái nhỏ của xứ Y-sơ-ra-ên làm phu tù, để hầu hạ vợ Na-a-man". Ðứa gái nhỏ ấy nói cho bà chủ mình biết về tiên tri Ê-li-sê có thể chữa cho Na-a-man, ấy tỏ ra rằng Chúa có thể đổi họa ra phước, và dùng người hèn hạ làm việc lớn; Trong Ma-thi-ơ 25:24-30 có dạy rằng khi Chúa gọi thì đừng ai từ chối.
Vua Sy-ri lại gởi thơ dường như vua Y-sơ-ra-ên có quyền bảo tiên tri Ê-li-sê phải chữa bịnh cho Na-a-man (Ma-thi-ơ 8:9), và cũng gởi lễ quí dường như có thể "mua được sự ban cho của Ðức Chúa Trời" (Công vụ các sứ đồ 8:20). Vua Y-sơ-ra-ên tỏ ra không có đức tin như vua Sy-ri và không hiểu. Về đức tin, vua Y-sơ-ra-ên kém đứa gái nhỏ của nước mình dường nào! Ê-li-sê trách vua Y-sơ-ra-ên, bảo phải cho Na-a-man đến nơi mình, thì sẽ cho vua "biết rằng trong Y-sơ-ra-ên có tiên tri" (II Các vua 5:8). Vì chưa biết sự cao trọng thật không do sự phù hoa của thế gian, nên Na-a-man đến cùng tiên tri một cách uy nghi lắm (II Các vua 5:1,9,11). Ðể dạy Na-a-man phải hạ mình, là bước thứ nhứt để được ơn Chúa, Ê-li-sê sai sứ giả thay mặt mình đi ra đón rước, và bảo rằng (II Các vua 5:10). Song, người đời khó chịu tin đạo cứu rỗi của Chúa vì cớ đạo ấy đơn sơ. Na-a-man so sánh Giô-đanh với hai con sông trong xứ mình thì khinh dễ, không chịu đi. Phương pháp cho ông được chữa lành ấy chắc có ý dạy ông nên bỏ sự cao trọng giả dối của mình. Sau ông nghe các tôi tớ mình, đi tắm; "liền được sạch, và thịt người... giống như thịt của một trẻ nhỏ" (II Các vua 5:14), ấy làm hình bóng về sự tái sanh thuộc linh bởi rửa trong "suối mở ra... vì tội lỗi và sự ô uế" (Gióp 33:25; Xa-cha-ri 13:1; Giăng 3:5). Ê-li-sê từ chối không nhận lễ vật, điều nầy dạy chúng ta rằng: Ðầy tớ thật của Chúa không nên bị cám dỗ bởi "tham tiền bạc" (I Ti-mô-thê 3:3), như vua Sy-ri đã tưởng (II Các vua 5:5 so sánh với Sáng thế ký 14:23). Na-a-man tỏ lòng biết ơn, vì xin phép lấy đủ đất đem về xứ mình để dựng lại một bàn thờ, và làm chứng rằng chỉ Ðức Giê-hô-va là Chơn thần. Lại nữa, Na-a-man xin Chúa tha thứ mình vì cớ kính nể sự thờ lạy của vua mình, nên bị bó buộc phải thờ lạy trong các đền thờ tà thần Rim-môn. Ê-li-sê không cho phép, chỉ đáp rằng: "Hãy đi bình yên"; vậy tiên tri nhờ hột giống của lẽ thật Chúa nảy nở trong lòng Na-a-man, chớ không ép uổng ông. Chúa Jêsus cũng: "giảng đạo cho họ, tùy theo sức họ nghe được" (Mác 4:33 so sánh với đoạn 8:23-25; và Giăng 16:12).
Sự tham lam của Ghê-ha-xi khác với lòng rộng rãi của Ê-li-sê biết bao! (II Các vua 5:19-27). Tôi tớ của Ê-li-sê là người của Chúa, thì bất tín; còn tôi tớ Na-a-man, là người ngoại, thì trung tín. Thật có khi người được đặc ân của Chúa không đáng so sánh với người không có ơn thuộc linh gì cả! Ghê-ha-xi cho tội tham lam của mình dường như là một công đức. Ê-li-sê dung thứ là không nên, vậy Ghê-ha-xi chỉ Chúa mà thề và nhậm lễ vật đó. Bởi nói dối Ghê-ha-xi được một ta lâng bạc và hai bộ áo. Dầu Ghê-ha-xi dối trá lắm, song không có thể đánh lừa được Ê-li-sê là người của Chúa. "Khi người kia xuống khỏi xe đặng đi đón ngươi, lòng ta há chẳng ở cùng ngươi sao? Rày há có phải lúc nên nhậm lấy bạc v.v...?" (So sánh I Phi-e-rơ 4:3). Nếu Ghê-ha-xi phải nhậm tiền bạc của Na-a-man, thì người đáng mắc bịnh phung trắng của ông đời đời. Phép lạ nầy chắc làm vào khoảng 8 năm sau khi Ê-li-sê khiến con trai người nữ Su-nem sống lại (II Các vua 8:1-4).
Khi Ê-li-sê ở tại Giê-ri-cô, số môn đồ tiên tri thêm nhiều, đến nỗi ở hẹp quá (II Các vua 6:1-7). Vậy Ê-li-sê với các môn đồ đi đến Giô-đanh, và chặt cây trên bờ sông để cất một nơi ở rộng hơn. Song, có một môn đồ văng mất cái lưỡi rìu mà mình đã mượn, xuống nước. Ê-li-sê hỏi mất ở đâu, rồi thì "chặt một khúc cây quăng xuống tại chỗ đó, làm cho lưỡi rìu nổi lên". Cũng vậy, trong mỗi cảnh ngộ khó khăn, Chúa dạy các con cái Ngài, bất luận nhỏ, lớn, phải nhờ Chúa luôn. Ðấng đếm từng sợi tóc trên đầu chúng tôi, không coi cái gì nhỏ quá mà không thèm để ý đến. Chúa có thể khiến lòng chúng ta, dầu cứng cỏi và nặng nề đến nỗi đã chìm xuống nơi đáy bùn của thế gian nầy, cũng nổi lên trên sông sự sống và được cất lên trời.
Khi Ê-li-sê ở Ðô-than, Bên-ha-đát, vua Sy-ri, lập phục binh bắt vua Y-sơ-ra-ên, song Ê-li-sê sai người nói cho vua biết, Bên-ha-đát muốn báo thù, bèn truyền đem ngựa, xe và một đạo binh rất đông đến vây Ðô-than. Ðầy tớ Ê-li-sê dậy sớm thấy vậy thì sợ; liền chạy đi hỏi Ê-li-sê rằng (II Các vua 6:16; II Sử ký 32:7; Thi Thiên 55:18; Rô-ma 8:31), lại cầu nguyện (II Các vua 6:17; Thi Thiên 34:7; Xa-cha-ri 9:8). Chúa nhậm lời cầu nguyện của Ê-li-sê và đánh cơ binh của Sy-ri bị đui mù; sau Ê-li-sê dẫn cơ binh khỏi Ðô-than đến Sa-ma-ri. Tại đó Chúa mở mắt cho họ. Khi vua Y-sơ-ra-ên muốn đánh, thì trái lại, Ê-li-sê bảo vua phải dọn bánh và rượu cho ăn uống rồi tha đi (Rô-ma 12:20).
Sau vua Sy-ri đến vây hãm Giê-ri-cô, và dân Y-sơ-ra-ên có cơn đói kém lớn đến nỗi có đờn bà phải ăn thịt con mình; vậy là ứng nghiệm lời tiên tri rủa sả (Lê-vi ký 26:29; Phục truyền luật lệ ký 28:53-57). Vua Giô-ram ngăm dọa Ê-li-sê giống như Giê-sa-bên, mẹ mình, ngăm dọa Ê-li (I Các vua 19:2; II Các vua 6:31), vua tin vì cớ Ê-li-sê nói, nên có nạn đói kém đó, có lẽ tưởng Ê-li-sê trước có tha cơ binh Sy-ri đó đi, hay có cầu xin Chúa như Ê-li (I Các vua 17:). Vua Giô-ram thề: "Nếu ngày nay đầu của Ê-li-sê, con trai Sa-phát, hãy còn ở trên vai nó nguyền Ðức Chúa Trời xử ta cách nặng nề!" Khi sứ giả mà vua sai chưa đến, thì Ê-li-sê đã biết, nên nói với các trưởng lão đang ngồi trong nhà với mình rằng: "Kìa, hãy xem, con kẻ sát nhơn kia (A-háp và Giê-sa-bên) sai người đến đặng cắt đầu ta. Hãy đóng cửa lại, dùng cửa xô đuổi nó đi". Ðang khi tiên tri còn nói thì sứ giả đến, sau vua cũng đến, nói với Ê-li-sê rằng: (II Các vua 6:33; Thi Thiên 27:14; cũng xem Ma-la-chi 3:14; Châm Ngôn 19:3). Ê-li-sê tâu với vua rằng ngày mai Ðức Giê-hô-va sẽ cất cơn đói kém đó đi (II Các vua 7:1). Dầu vua không chịu "trông cậy nơi Ðức Giê-hô-va" nhưng Chúa sẽ cứ thương xót. Có một quan không tin, hỏi Ê-li-sê: "Dầu cho Ðức Giê-hô-va mở các cửa sổ trên trời, điều đó há có được sao?" Tiên tri đáp: "Chính mắt ngươi sẽ thấy, nhưng ngươi không được ăn đến". Vậy sự không tin bị phạt vì không được hưởng phước mình thấy!
Thật ra, Chúa khiến dân Sy-ri nghe tiếng xe ngựa và tiếng đạo binh lớn thì sợ, bỏ trại, bỏ hết mà chạy trốn để cứu mạng sống mình. Trước hết có bốn người phung biết, sau khi đã ăn no thì lấy bạc, vàng, và quần áo đem đi giấu (Ma-thi-ơ 13:44; 25:25). Sau sợ sự ích kỷ sẽ gây sự khó khăn cho mình (Châm Ngôn 11:24), bốn người phung ấy không dám làm thinh nữa, vì thấy ngày rất vui vẻ, nên tâu cho nhà vua Y-sơ-ra-ên biết (So sánh với đạo Tin lành Ê-sai 52:7; 62:6,7; Ma-thi-ơ 28:19; Rô-ma 13:12). Khi nghe, vua cắt quan cai kia canh giữ cửa thành, song vì dân chúng đông quá, giày xéo chết người (II Các vua 7:17). Lời tiên tri của Ê-li-sê được ứng nghiệm như vậy đó.
Vâng lời bảo của Ê-li-sê, người đờn bà Su-nem, (mẹ của con trai mà Ê-li-sê đã khiến cho sống lại), bèn đi tránh nạn đói kém. Trong bảy năm đói kém (II Các vua 4:38), người đi kiều ngụ trong xứ Phi-li-tin (II Các vua 8:1,2). Khi hết cơn đói kém, bà trở về, thấy người ta đã chiếm lấy nhà và đồng ruộng của mình, thì đến kêu nài với vua. Ðúng giờ đó, -- chắc bởi ý Chúa, -- vua đang hỏi Ghê-ha-xi về hết các công việc lớn của Ê-li-sê (Khi ấy Ghê-ha-xi chưa bị phạt mắc bịnh phung, (II Các vua 5 và 8) ấy là bằng cớ những sự xảy ra trong đời sống Ê-li-sê không chép theo thứ tự về năm tháng, song chép theo thứ tự tương quan với sự thuộc linh). Vua truyền phải trả lại món nào thuộc về bà.
Ê-li-sê không quên lời Ê-li nói về nhà A-háp chịu hình phạt thế nào. Kịp khi Giê-hu ở Ra-mốt, Ê-li-sê có sai môn đồ xức dầu cho Giê-hu, là người Chúa dùng để phạt nhà A-háp và Giê-sa-bên (II Các vua 9:1-10). Ấy là làm những việc Chúa sai Ê-li làm vậy (I Các vua 19:16). Vua Bên-ha-đát đau, sai Ha-xa-ên hỏi Ê-li-sê về việc lành dữ. Ê-li-sê bèn nói tiên tri về sự tương lai (II Các vua 8:7-13). Vậy, có thể nói rằng Ê-li-sê vâng lịnh Chúa mà nối gót Ê-li (II Các vua 19:17).
Kịp khi Ê-li-sê sắp chết, vua Giô-ách đến khóc mà nói rằng: "Hỡi cha tôi! Cha tôi! Xe và lính kỵ của Y-sơ-ra-ên!" (II Các vua 13:14); ấy giống lời Ê-li-sê kêu la lúc Ê-li lên trời và có ý nghĩa là: khi Ê-li-sê đi thì Y-sơ-ra-ên sẽ thiếu tiên tri để binh vực mình! Ê-li-sê sai Giô-ách, vua Y-sơ-ra-ên, đứng nơi cửa sổ về phía đông, giương cung và bắn (II Các vua 13:15-19). Vua vâng lời. Ê-li-sê bèn nói tiên tri rằng: "Ấy là cây tên thắng hơn hết của Ðức Giê-hô-va, tức là cây tên thắng hơn dân Sy-ri, v.v...". Sau Ê-li-sê bảo vua phải lấy tên mà đập xuống đất. Vua đập ba lần, rồi ngưng. Ê-li-sê giận vì vua không đập năm sáu lần. Ấy là làm hình bóng rằng vua Giô-ách chỉ đánh trận dân Sy-ri ba lần, chớ không đánh cho tuyệt diệt. Về phần thuộc linh, nếu chúng ta bắn tên của sự cầu nguyện (Thi Thiên 5:3), thì sẽ đánh phá những kẻ thù nghịch thuộc linh cách trọn vẹn hơn (Ê-sai 43:22).
Sau khi Ê-li-sê qua đời Chúa cũng dùng làm một phép lạ nữa: Có thây một người chết trận bị liệng vội vàng vào mộ của Ê-li-sê, khi thây đó "đụng hài cốt Ê-li-sê thì sống lại và đứng dậy" (II Các vua 13:21 với Ê-sai 26:19).
Lịch sử của Ê-li-sê có nhiều điều giống lịch sử của Ðấng Christ:
1. Ðấng Christ ở sông Giô-đanh khởi làm chức vụ cách trọng thể (II Các vua 2:3; Mác 1:9).
2. Ðấng Christ rẽ nước Biển Chết ra làm hai cho chúng ta (II Các vua 2:14; với Ê-sai 51:15, theo bản tiếng Anh).
3. Bởi "giao ước muối" chữa lành "nước độc và đất chai" của luật pháp đoán phạt (II Các vua 2:19-22 với Ê-sai 35:1-6).
4. Khiến Hội Thánh son sẻ trở nên mẹ của nhiều con thuộc linh (II Các vua 4:16-20 với Ê-sai 51:1).
5. Hóa ra nhiều dầu của ân điển (II Các vua 4:1-7 với Ê-sai 61:3).
6. Khiến người chết sống lại về thuộc thể và thuộc linh (II Các vua 4:32-35 với Giăng 5:25-29).
7. Chữa người bịnh phung trong linh hồn (II Các vua 5:, với Mác 1:42).
8. Cho dân đông ăn (II Các vua 4:42-44 với Lu-ca 9:13 và Giăng 6:11).
9. Những "ngựa và xe" của Hội Thánh làm cho chúng ta được thắng (II Các vua 6:17 với II Cô-rinh-tô 2:14).
10. Tha người phu tù đi (II Các vua 6:23, với Ê-sai 61:1).
11. Ðoán phạt kẻ nhạo báng (II Các vua 2:23 với Công vụ các sứ đồ 13:14).
12. Người có chức trong Hội Thánh như Ghê-ha-xi và Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, khiến kẻ cứng lòng không muốn thấy trở nên đui mù (II Các vua 6:18 với Giăng 9:39-41).
13. Không cho kẻ không tin lời hứa của Tin lành hưởng lời hứa, dầu thấy các phước trên trời của Chúa (II Các vua 7:2-19 với Lu-ca 16:23-26).
14. Như Ê-li-sê, người ôn hòa, theo sau Ê-li là người nghiêm nhặt. Cũng thế, Jêsus Cứu Chúa đầy ơn, theo sau Giăng Báp-tít là tiên tri rất trọng yếu của luật pháp.