Mô-ri-a. Morija.

        


      I. Xứ.-- "Trên một hòn núi kia" trong xứ Mô-ri-a, Áp-ra-ham dâng Y-sác làm của lễ (Sáng thế ký 22:2). Tên núi đó là gì không thấy nói, song chắc thấy được "ở lối đằng xa" (câu 4). Tự nhiên có thể coi "xứ Mô-ri-a" là một với địa phận có "cây dẻ bộp của Mô-rê", không phải là nơi xây thành Giê-ru-sa-lem như lời truyền khẩu ngày nay quyết định.
       II. Núi.-- Tên chép có một lần trong II Sử ký 3:1 chỉ về một đồi trên đó Sa-lô-môn xây cất Ðền thờ, "là nơi Ðức Giê-hô-va đã hiện ra cùng Ða-vít, cha người, tại trên chỗ mà Ða-vít đã dọn, tức là sân đạp lúa củaọ t-nan, người Giê-bu-sít". Vì có nói tên A-rau-na ( Oï t-nan), nên chắc "sự hiện ra" tự nhiên nhằm lúc Ða-vít mua sân đạp lúa củaọ t-nan, người Giê-bu-sít, và dựng một bàn thờ tại đó (II Sa-mu-ên 24: ; I Sử ký 21: ). Song trong những truyện thuật về biến động nầy không nói đến "sự hiện ra" của Ðức Giê-hô-va. Theo một lời truyền khẩu, sử gia Josèphe nói nay hầu hết mọi người đều công nhận, "núi Mô-ri-a" chép trong II Sử ký 3:1 cũng là một với "núi kia" trong "xứ Mô-ri-a" của Sáng thế ký 22:2; và nơi Ðức Giê-hô-va hiện ra với Ða-vít, là nơi xây cất Ðền thờ, chính là nơi Áp-ra-ham dâng Y-sác. Song, tên nầy chỉ chép một lần, thì dường như không đủ chứng cớ thật là nơi đó; nếu đúng thế, thật là một phép lạ. Trừ Sa-lem tên Áp-ra-ham không chép lần nào quan thiệp với Giê-ru-sa-lem hoặc với những vinh hiển trong thời các vua và Ðền thờ sau. Giê-ru-sa-lem ở ngoài đường các tổ phụ, và không dự phần về sử ký dân Y-sơ-ra-ên cho đến khi lập vua. Vả lại, cũng không hiệp với truyện như chép trong Sáng thế ký 22:, vì hai cớ:
       1. Ðền thờ không xây trên một đồi thấy từ đàng xa, vì người bộ hành đến gần mới thấy từ phía Nam trũng Hi-nôm, hoặc từ phía Tây, và đứng đó có thể trông xuống trên Ðền thờ.
       2. Nếu Sa-lem thật là Giê-ru-sa-lem, thì sự thử thách đức tin Áp-ra-ham không phải trong một nơi vắng vẻ và hoang vu như tỏ ra trong truyện, -- là nơi không có thể nhóm lửa được, và không ai ngoài ra Chúa có mặt -- song thật ở chính dưới vách thành của Mên-chi-xê-đéc. Chỉ một câu Kinh Thánh đó, (II Sử ký 3:1) liên lạc Mô-ri-a với Giê-ru-sa-lem; Trái lại, theo lối chép khác Moreh, thì nơi đó thật liên lạc với miền và thành Si-chem, là nơi Áp-ram đóng trại lần thứ nhứt tại xứ Pha-lê-tin. Dầu bản Peshito (Syriaque) chép "A-mô-rít" thế cho "Mô-ri-a", nhưng ta không dám quyết chắc chắn về vấn đề nầy.

Hội Thánh KiềnBái's blog© 2013. Được tạo và lưu trữ bởi Bùi Qúy Đôn. Tài liệu có thể được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau.