Ê-li là vị tiên tri của I-xơ-ra-ên trong
trong thế kỷ thánh 9 TC.Trong Cựu ước theo Hy bá lai thì tên ông là “èliyyâhuâ
và èliyyâ. Trong Cựu ước theo Hy văn tên ông được gọi là Eleias. Tên ông có
nghĩa Yah là El hoặc Yaweh là Đức Chúa Trời.
Tiểu sử và thánh chức đầy ơn và quyền năng Chúa rất dông dài. Bài nầy đề cập đến tên vị tiên tri lớn lao chỉ về phương diện Thần học.
Nhà tiên tri đầy quyền năng xuất hiện đột ngột và ra đi cách vinh hiển:
1. Ông Ê-li xuất hiện để tố cáo, quở trách vua chúa quan quân, thứ dân quên bỏ Chúa nên bị hình phạt. trong thời trị vì của A-háp, lại thờ thần Ba-anh do Giê-sa-bên, hoàng hậu người Phê-ni-xi bảo trợ (IVua 1V 17:1-24)
2. Chẳng những Ê-li quở trách tội lỗi, sự độc ác mà còn giảng rao sự phục sanh và thời đại lai thế nữa. Đặc biệt tiên tri đề cập đến ngày Chúa Mê-xi-a hiện ra (Mat Mt 4:5).
Mà đúng như thế khi nhân dân I-xơ-ra-ên quên bỏ Chúa và mức độ thờ lạy hình tượng tà thần lên cao thì Chúa sai tiên tri Ê-li đến gặp A-háp rao báo cho vua và nhân dân I-xơ-ra-ên về cơn hoạn nạn ba năm rưởi (IVua 1V 16:30, 17:1). Vua tôi, quan quân, thứ dân rất khốn khổ trong những ngày tháng bị hạn hán ấy.
Đức Chúa Trời tỏ lòng thương xót nhưng Thánh Kinh đã dạy người công bình lấy lòng kính sợ Chúa cầu nguyện thì được linh nghiệm.
Sau sự tranh đấu tại sườn núi Cạt-mên, Ê-li đánh bại hơn 400 thầy tư tế Ba-anh và đã úp mặt giữa hai đầu gối mình mà cầu nguyện thì có mưa sa xuống. Nhưng chỉ những lời hăm doạ của bà hoàng hậu độc ác kia mà ông chạy trốn trên núi Hô-rếp 40 ngày đêm. Đức Chúa Trời Gia-vê hiện ra cùng ông quở trách ông và sai phái ông trở lại thánh chức. Ông đã trở lại chức vụ và xức dầu cho Ê-li-sê và sai phai môn đệ ông đi xức dầu cho Giê-hu làm vua thay cho vua A-háp. Câu chuyện giữa thầy trò Ê-li và Ê-li-sê rất cảm động. Trò Ê-li-sê khắng khít cứ đi theo thầy riết không rời một bước cho đến khi thầy về trời trên một chiếc xe của thiên sứ.
Ê-li-sê đau xót thương nhớ thầy trở về với chức vụ mới khi được thầy ban cho áo quyền năng thi hành chức vụ của thầy. Tuy nhiên Thánh Kinh cho biết Ê-li sẽ trở lại để sửa soạn lòng của loài người hầu tiếp rước Đấng Mê-xi-a (Mat Mt 3:1, 4:6).
Thánh Kinh Tân ước cũng như sự dạy dỗ của Do-thái giáo và phe Pha-ri-xi thì trước khi Đấng Mê-xi-a tái lâm “ Ê - li xuất hiện trước, Ê-li là vị tiên tri của Chúa Cứu thế như Giăng Báp-tít vậy” (Mac Mc 9:11). Chúa Giê - xu đã nói về Giăng Báp- tít như đã làm ứng nghiệm lời tiên tri nầy (Mat Mt 11:7-15). Tuy nhiên theo Kinh sách của các Ra-bi thì họ tin tưởng Ê-li sẽ xuất hiện trước khi Mê-xi-a tái lâm để giải quyết nhiều nan đề mà không ai giải quyết nổi (IMcb 4:41-47; 14:41;) (xin đọc sách Thứ kinh).
Các học giả nghiên cứu các Cuộn sách ở Biển chết cũng nói sách nầy cũng phản ảnh sự tái xuất hiện của Ê-li.
Chắc mỗi chúng ta nhớ khi Chúa và ba môn đệ Ngài qua đêm trên núi cao thì Ngài biến hình. Trong giờ phút uy nghiêm ấy có Mô-se và Ê-li hiện ra hầu chuyện với Ngài (Mat Mt 17:3, Mac Mc 9:4).
Chúng ta cần để nhiều thì giờ nghiên cứu đời sống và thánh chức của Ê-li cả về phương diện thần học và lịch sử.
Tiểu sử và thánh chức đầy ơn và quyền năng Chúa rất dông dài. Bài nầy đề cập đến tên vị tiên tri lớn lao chỉ về phương diện Thần học.
Nhà tiên tri đầy quyền năng xuất hiện đột ngột và ra đi cách vinh hiển:
1. Ông Ê-li xuất hiện để tố cáo, quở trách vua chúa quan quân, thứ dân quên bỏ Chúa nên bị hình phạt. trong thời trị vì của A-háp, lại thờ thần Ba-anh do Giê-sa-bên, hoàng hậu người Phê-ni-xi bảo trợ (IVua 1V 17:1-24)
2. Chẳng những Ê-li quở trách tội lỗi, sự độc ác mà còn giảng rao sự phục sanh và thời đại lai thế nữa. Đặc biệt tiên tri đề cập đến ngày Chúa Mê-xi-a hiện ra (Mat Mt 4:5).
Mà đúng như thế khi nhân dân I-xơ-ra-ên quên bỏ Chúa và mức độ thờ lạy hình tượng tà thần lên cao thì Chúa sai tiên tri Ê-li đến gặp A-háp rao báo cho vua và nhân dân I-xơ-ra-ên về cơn hoạn nạn ba năm rưởi (IVua 1V 16:30, 17:1). Vua tôi, quan quân, thứ dân rất khốn khổ trong những ngày tháng bị hạn hán ấy.
Đức Chúa Trời tỏ lòng thương xót nhưng Thánh Kinh đã dạy người công bình lấy lòng kính sợ Chúa cầu nguyện thì được linh nghiệm.
Sau sự tranh đấu tại sườn núi Cạt-mên, Ê-li đánh bại hơn 400 thầy tư tế Ba-anh và đã úp mặt giữa hai đầu gối mình mà cầu nguyện thì có mưa sa xuống. Nhưng chỉ những lời hăm doạ của bà hoàng hậu độc ác kia mà ông chạy trốn trên núi Hô-rếp 40 ngày đêm. Đức Chúa Trời Gia-vê hiện ra cùng ông quở trách ông và sai phái ông trở lại thánh chức. Ông đã trở lại chức vụ và xức dầu cho Ê-li-sê và sai phai môn đệ ông đi xức dầu cho Giê-hu làm vua thay cho vua A-háp. Câu chuyện giữa thầy trò Ê-li và Ê-li-sê rất cảm động. Trò Ê-li-sê khắng khít cứ đi theo thầy riết không rời một bước cho đến khi thầy về trời trên một chiếc xe của thiên sứ.
Ê-li-sê đau xót thương nhớ thầy trở về với chức vụ mới khi được thầy ban cho áo quyền năng thi hành chức vụ của thầy. Tuy nhiên Thánh Kinh cho biết Ê-li sẽ trở lại để sửa soạn lòng của loài người hầu tiếp rước Đấng Mê-xi-a (Mat Mt 3:1, 4:6).
Thánh Kinh Tân ước cũng như sự dạy dỗ của Do-thái giáo và phe Pha-ri-xi thì trước khi Đấng Mê-xi-a tái lâm “ Ê - li xuất hiện trước, Ê-li là vị tiên tri của Chúa Cứu thế như Giăng Báp-tít vậy” (Mac Mc 9:11). Chúa Giê - xu đã nói về Giăng Báp- tít như đã làm ứng nghiệm lời tiên tri nầy (Mat Mt 11:7-15). Tuy nhiên theo Kinh sách của các Ra-bi thì họ tin tưởng Ê-li sẽ xuất hiện trước khi Mê-xi-a tái lâm để giải quyết nhiều nan đề mà không ai giải quyết nổi (IMcb 4:41-47; 14:41;) (xin đọc sách Thứ kinh).
Các học giả nghiên cứu các Cuộn sách ở Biển chết cũng nói sách nầy cũng phản ảnh sự tái xuất hiện của Ê-li.
Chắc mỗi chúng ta nhớ khi Chúa và ba môn đệ Ngài qua đêm trên núi cao thì Ngài biến hình. Trong giờ phút uy nghiêm ấy có Mô-se và Ê-li hiện ra hầu chuyện với Ngài (Mat Mt 17:3, Mac Mc 9:4).
Chúng ta cần để nhiều thì giờ nghiên cứu đời sống và thánh chức của Ê-li cả về phương diện thần học và lịch sử.